15 jaar Dag van de Stilte

In de loop der jaren vonden talloze mensen rust, verdieping en ontmoeting tijdens deze bijzondere dag. Het thema veranderde – van stilte in de natuur en het onderwijs tot stille plekken in dorpen en steden – maar de boodschap bleef hetzelfde: stilte verbindt ons met elkaar, de aarde en onszelf. 

Begin, Stilteplatform
15 jaar geleden in 2010 vond de eerste Dag van de Stilte plaats. Het idee voor een Dag van de Stilte kwam op bij René Slikker tijdens een landelijke bijeenkomst van het Stilteplatform dat in 2004 door Frank Smits was opgericht.

De Stilteplatformleden zetten zich in voor meer stilte in het leven van individuele mensen en in onze maatschappij. Zij organiseerden iedere eerste zondag van de maand stiltebijeenkomsten op diverse plaatsen in ons land. Later is Tijn Touber dat ook gaan doen en noemde hij zijn initiatief Stadsverlichting.

Joke Goedhart, Heide Marie Fischer en Petra Speelman pakten het Dag van de Stilte-idee op en vormden vele jaren het Dag van de Stiltekernteam van de landelijke organisatie. Ook vele andere mensen hebben zich de afgelopen 15 jaar voor korte of langere tijd ingezet voor de organisatie van de Dag van de Stilte.

In 2010 stelden een aantal leden van het Stilteplatform een stiltekrant samen met artikelen over stilte. Er werden duizenden stiltekranten verkocht.

Het Stilteplatform werd na Frank Smits leiding nog jaren geleid door Cala Taks en ging uiteindelijk in 2012 op in de organisatie van de Dag van de Stilte.

Laatste zondag van oktober en Waerbeke
De Vlaamse stiltebeweging Waerbeke, waar o.a. Dirk Sturtewagen de initiatiefnemer van is, kreeg in 2009 ‘toevallig’ ook het idee om een landelijke dag te organiseren rond het thema stilte. Zij kozen daarvoor als datum de laatste zondag van oktober als de zomertijd in de wintertijd overgaat en we daardoor een uur extra hebben voor stilte. De organisatoren van de Nederlandse Dag van de Stilte namen dat datumidee over.

Medewerkers van Waerbeke en van de Dag van de Stilte hebben in de afgelopen 15 jaar diverse keren samengewerkt en de samenwerking zet zich voort. 

Logo
In 2010 vond de eerste Dag van de Stilte plaats. Esther Hasselman bouwde daarvoor de eerste website. Thom Breukel ontwierp het slakkenhuislogo. Ook werd er jarenlang voor de Dag van de Stilte PR gemaakt d.m.v. affiches waarop een rode stoel stond in een groen weiland met een blauwe lucht met witte wolken erboven. De provinciecoördinatoren verspreidden de posters in de buurt waar ze woonden. Ook organisatoren van stilte-activiteiten konden posters aanvragen of downloaden en hun eigen activiteit er in opnemen en de posters in hun buurt ophangen.

Slogan
De slogan van de Dag van de Stilte ontstond in 2010 en luidt nog steeds: Stilte is van niemand en van ons allen. Stilte verbindt. Soms met de toevoeging: Stilte verbindt ons met elkaar, met de aarde en met onszelf, ongeacht cultuur, religie of politieke overtuiging.

Succesvol
Het idee van een Dag van de Stilte bleek in 2010 en ook de jaren daarna aan te slaan. Verspreid over het hele land werden de meeste jaren rond de honderd en in sommige jaren een paar honderd stilte-activiteiten georganiseerd en bezocht. 

Organisatie
In elke provincie was er een provinciecoördinator die in zijn/haar provincie mensen enthousiast maakte om op de Dag van de Stilte een stilte-activiteit te organiseren en de aangemelde stilte-activiteiten op de website plaatste.

De coördinatoren legden contact met de regionale pers om aandacht voor de Dag van de Stilte te vragen. 

Er ontstond een enthousiast Dag van de stilte vrijwilligersteam met een kernteam dat diverse taken had: 
-Provincie coördinatoren begeleiden en enthousiasmeren.
-Contacten met de landelijke pers onderhouden.Persberichten schrijven, interviews geven voor kranten, tijdschriften en radioprogrmamma’s;
-Mensen voor het Comité van aanbeveling zoeken en er contact mee leggen
-Ook met mensen die het Stilte uur konden begeleiden en per lifestream opnemen.

Op de Dag van de Stilte van 11 tot 12 uur begeleidt(de) iemand tijdens het Stilte-uur een meditatie waar mensen life en online aan mee kunnen doen.

-Het kernteam organiseer(t)de jaarlijks een schrijfwedstrijd waarvoor mensen een tekst schrijven over een stilte-ervaring. Uitgeverij Samsara stelt al jaren voor de twee prijswinnaars een boeke ter beschikking. 

– Het Dag van de Stiltekernteam gaf zo’n acht keer per jaar een Stiltenieuwsbrief uit waar honderden mensen op geabonneerd waren.

-En ze organiseerde meerdere keren per jaar ontmoetings – en inspiratie bijeenkomsten voor het Dag van de Stilteteam.

De teamleden hadden door het jaar heen contact via mailtjes, appjes en zoombijeenkomsten of ze belden met elkaar.

Het Dag van de Stiltekernteam organiseerde in 2013  in centrum de Roos bij het Amsterdamse Vondelpark een middag met vele lezingen, muziek en gedichten. 

En in 2015, het eerste Dag van de Stilte lustrum, een Stiltefestival met workshops, activiteiten, lezingen, een stiltefilm en muziek buiten in het Vondelpark en binnen in Vondel CS het vroegere filmmuseum.

Contacten met andere stilte-initiatieven
Petra onderhield vele jaren contacten met diverse mensen van allerlei soorten stilte- initiatieven en werkte met hen samen. Bijvoorbeeld :

Met medewerkers van Provincie Zuid Holland. In 2010 werd door hen een stilte gebieden- campagne georganiseerd, met spotjes en folders, artikelen en workshops om aandacht te vragen voor het belang van stilte en stilte-gebieden.

Met een medewerkster van Stichting het Groene Hart. Zij organiseerde een reizende tentoonstelling over stiltegebieden die in diverse stadhuizen en bibliotheken te zien was. 

Met IPO medewerkers van het Inter Provinciaal Overlegorgaan. Zij schreven in 2010/2011 een inhoudelijk en ook praktisch IPO rapport: Een luisterend oor voor stilte waarin de thema’s stilte en stiltebeleid en maatschappelijk relevante stilte-initiatieven beschreven werden. 

Met werkgroep de Stille kracht in provincie Utrecht ontstond een denktank een samenwerkingsverband rondom het thema stilte. Het doel was elkaar te inspireren en te ondersteunen om in eigen werkveld het belang van stilte onder de aandacht te brengen en stilte-initiatieven tot stand te brengen.

Heide Marie begeleidde een student van Hoge School Maastricht die een afstudeeronderzoek deed over de organisatie van de Dag van de Stilte.

Stichting StilteNedwerk
In 2015 werd door een aantal medewerkers van de Dag van de Stilte na twee jaar voorbereiding Stichting StilteNedwerk opgericht met als doelstelling het hele jaar aandacht te vragen voor het belang van stilte. En StilteNedwerk wilde een paraplu zijn voor de vele stilte-initiatieven in ons land, zodat die zichtbaarder zouden worden en meer gingen samenwerken. Joyce Veldhuis bouwde daar een website voor. 

De Dag van de Stilte maakte deel uit van StilteNedwerk, maar bleef een zelfstandige organisatie met een eigen team en een eigen website.

Beheerders website
Ton Akveld was jarenlang de beheerder van die door hem gebouwde Dag van de Stiltesite.

Later werd Jacqueline Koorenhof de webbeheerder en medewerkster van de Dag van de Stilte. Zij bouwde in 2023 een nieuwe site. Jacqueline had toen al vele jaren ervaring met het organiseren en coördineren van het Beleefweekend in het Heuvelland van Zuid Limburg en ze zet zich daar nog steeds voor in.

De Nacht van de Nacht en de Dag van de Stilte vinden beide in het laatste weekend van oktober plaats. Ze worden al jaren in het Heuvelland tijdens het Beleefweekend samen gevierd.  De afgelopen jaren waren er ook aanzetten tot een landelijke samenwerking. Die gaat binnenkort verder vorm krijgen.

Fusie met NSG
In 2021 fuseerde Stichting StilteNedwerk met de de Nederlandse Stichting Geluidshinder waar Erik Roelofsen de directeur van is. De NSG zet zich al meer dan 50 jaar in om geluidoverlast te verminderen.

De NSG vraagt de afgelopen jaren ook meer en meer aandacht voor het belang van stilte. Op de site staat: De NSG wil mensen inspireren om de waarde van stilte te beleven en het belang van stilte uit te dragen om zo een bijdrage te leveren aan een verbonden, geïnspireerde, creatieve en gezonde manier van samenleven en samenwerken.

Samenwerking voor fusie
Een aantal jaar voor de fusie hadden de beide stichtingen al met verschillende projecten samengewerkt:

• In 2015 werd op de Dag van de Stilte in diverse filmhuizen in heel Nederland de film In Pursuit of Silence vertoond waarna gesprekken met de bezoekers plaatsvonden o.l.v. medewerkers van de Dag van de de Stilte en door de NSG werden oordopjes uitgedeeld.
• In 2017 organiseerden ze, samen met Provincie Zuid Holland en Stichting het Groene Hart, een symposium in het provinciehuis van Noord Holland, Oog, oor en hart voor Stilte, over stilte en stiltebeleid voor ongeveer 100 beleidsmedewerkers. Er waren lezingen, stiltemomenten, stiltekunstwerken en een tentoonstelling over stiltegebieden. En ontstond toen ook de website stiltegebieden.org waarop informatie over stiltegebieden te vinden is. De website gaat uitgebreid en aangevuld worden.
• Ook in 2017 organiseerden ze samen met anderen op de Dag van de Stilte in Amersfoort in het Vlinderhuys een Stiltefeest met vele soorten stilteactiviteiten.
• In 2018 ontstond het Rtafel initiatief. Vertegenwoordigers van een aantal landelijke organisaties zaten ongeveer 6 keer per jaar Rond de tafel om te praten over de grote impact van Stilte, Rust en Ruimtebeleving op onze fysieke en psychische gezondheid. Het doel van de Rtafel was krachten van beleidsmedewerkers te bundelen waardoor het stilte, rust, ruimte-thema binnen hun beleidsvorming een belangrijke plaats gaan geven. Ze wisselden uit wat de diverse organisaties al deden om stiltebeleving te bevorderen. Ze onderzochten hoe ze bestaande initiatieven konden versterken en hoe ze zouden kunnen samenwerken zodat het belang van stiltebeleving als leefkwaliteit binnen onze samenleving meer bekendheid krijgt. Ze organiseerden ook samen projecten. Bijvoorbeeld:  Rond de Dag van de Stilte werden in tientallen basisschoolklassen stiltelessen Daaruit ontstond een platform voor stilte docenten: Even Stilte AUB
• In 2020 bestond de Dag van de Stilte 10 jaar en de NSG 50 jaar. Een reden voor het organiseren van een feest/stilte-inspiratiedag dat door coronamaatregelen helaas niet kon doorgaan. Wel waren er op de Dag van de Stilte online lezingen en bijeenkomsten met als titel: Gelukkig is stilte besmettelijjk.
• Ook in 2020 organiseerde de 50 jarige NSG voor de provincies een prijsvraag voor de stilste plek in Nederland. De winnende plek lag/ligt bij de heide van Dwingelo in provincie Drenthe. Daar staat nu een NSG stiltebank.
• In 2024 vond er op de Dag van de Stilte een Stilte-drieluik plaats in Emst op de Veluwe met lezingen van Erik, Petra en ex-boswachter/stilteambassadeur Lennart Jaspers. Hij begeleidde ook een stiltewandeling. Daarna lanceerde Joost van Pagée en Marieke van de Ven een podcastsserie SSST over stilte. 

Extra Stilte thema voor Dag van de Stilte
Diverse jaren werd/wordt er op en rond de Dag van de Stilte extra aandacht besteed aan een speciaal stiltethema: Stiltebeleving in het onderwijs, stilte in de gezondheidszorg, stiltebeleving in de natuur, stiltegebieden in Nederland…

In 2025 is het thema: Stilte plekken in dorpen en steden. Een zoektocht naar rust in een drukke wereld. Iedereen wordt uitgenodigd stilleplekken in een dorp of stad door te geven via een formulier op de website. www.dagvandestilte.nl Zo ontstaat er een bruikbare lijst van stilleplekken in dorpen en steden waar het goed toeven is.

Impact Dag van de Stilte
 15 Jaar, 15 keer een landelijke Dag van de Stilte heeft in ons land een positieve uitwerking op stiltebeleving en op stiltebeleid gehad.  Mede door De Dag van de Stilte en de inzet van vele Dag van de Stiltemedewerkers heeft het belang van akoestische stilte en innerlijke stilte, in de loop van de jaren steeds meer aandacht gekregen: in kranten, tijdschriften, boeken, radio – en tvprogramma’s. Het belang van stilte wordt meer en meer beseft door individuele mensen, door beleidsmedewerksters, in scholen, in bedrijven, in stedebouw, bij stervensbegeleiding, in kunst, in gezondheidszorg, in natuurorganisaties, natuurbeheer natuurbeleving….

Nieuwe plannen
Er liggen allerlei plannen klaar om niet alleen op en rond de Dag van de Stilte maar het hele jaar door op allerlei manieren aandacht te vragen voor het belang van stilte.
Bram Botterman, de nieuwe landelijke coördinator, webmaster Jacqueline Koorenhof en een gemotiveerd team medewerkers gaan zich daar met hart en ziel voor inzetten.

Nieuwe medewerker(ster)s zijn van harte welkom!